Manyetik Kart ile Bakiye Yönetimi ve Bağlı Uygulamalar

Sistem, otobüs ile yolcu taşımacılığında yolcuların sahip oldukları kart ve karta yüklü bakiye üzerinden bilet tutarını ödemeleri olarak tanımlanır.Bu haliyle sistem elektronik bilet kısaca “e-bilet” olarak da adlandırılır.
Sistemde yolcular karta yükledikleri bakiyeleri otobüslerde yer alan kart okuyuculara göstermek suretiyle ödeme işlemini gerçekleştirirler. Bu sırada kartta yeterli bakiye olması ya da olmaması durumuna göre cihaz ekranında mesaj ve ses olarak bilgi alınır.Otobüslerde para alışverişini ya da kağıt bilet ile ödemedeki zorlukları ortadan kaldıran sistem belediye hizmetlerinden yararlanan vatandaşların “kentlilik” duygusuna teknolojik katkı sağlar.

Sistemin Avantajları:

  • Elektronik kart sistemi ile birlikte otobüslerde para alışverişi ortadan kalkar.Böylelikle yolcular ve şoförler gereksiz zaman kayıpları yaşamazlar.
  • Yolcuların ve şoförlerin bozuk para bulundurma zorunluluğu ortadan kalkar
  • Para alışverişinin ortadan kalkması oluşabilecek suiistimalleri de sıfırlar.
  • Kurumlar otobüslerde ne kadar harcama yapıldığını sistemden anlık olarak takip edebilme olanağı bulurlar.
  • Kurumlar farklı fiyat politikalarını sisteme hızlıca adapte edebilirler.
  • Kurumlar özel fiyatlamaları öğrenci, personel, 60 yaş kartı vb. planlayabilirler.
  • Kurumlar bayi kanalları ile bilet satış noktalarını arttırabilir böylelikle gelir kalemlerini yükseltebilirler.
  • Kurumlar oluşturulacak kartlar ile bünyesinde bulunan halk üzerinde “kentlilik” bilinci oluşmasını sağlarlar.
  • Kurumlar zaman içinde oluşan talep ile piyasaya sürecekleri kartlarda kentte yapılan çalışmalar veya kente ait özel görselleri vatandaşlara sunabileceklerdir.
  • Talep edilmesi durumunda bayi olarak kentin belli noktalarına Kiosklar kurularak kart bakiye yüklemelerinin personel ya da bayi gideri olmadan yapılmasını sağlayabilirler.
  • Kurulacak Kiosklarda kart bakiye yüklemesinin yanında kent hakkında bilgilendirici ekranlar ile kentliye ulaşma imkanı bulabilirler.
  • Sistemde kullanılan kartlar “akıllı kart” teknolojisi olması nedeniyle kent içinde örneğin öğrenci geçiş sistemleri, personel takip sistemleri, e-belediye hizmetleri gibi farklı projelerde kullanıma açılabilir kent içinde tek bir kart ile farklı hizmetler sunulabilir.[ngg_images source=”galleries” container_ids=”30″ display_type=”photocrati-nextgen_basic_thumbnails” override_thumbnail_settings=”1″ thumbnail_width=”245″ thumbnail_height=”160″ thumbnail_crop=”1″ images_per_page=”18″ number_of_columns=”0″ ajax_pagination=”0″ show_all_in_lightbox=”0″ use_imagebrowser_effect=”0″ show_slideshow_link=”0″ slideshow_link_text=”[Show slideshow]” order_by=”sortorder” order_direction=”ASC” returns=”included” maximum_entity_count=”500″]

Sistem Ögeleri;

1. Kartlar

Her yolcu sisteme dahil olmak için bir adet manyetik karta ihtiyaç duyar.Kartlar her proje için özel olarak şifrelenmiş, içersindeki bakiyeyi farklı sistem ya da okuyucular tarafından görülüp değiştirilmesi mümkün olmayan içersinde bilgi depolayan mifare teknolojisine sahip çipli olarak yapılandırılmaktadır. Kartlar üzerinde kaliteli görüntü sağlayan ofset baskı teknolojisi ile kuruma ait reklam, logo, slogan vb. grafik çalışmaları yapılabilir. Temassız çalışan kartların cihazlara okutma aralığı 6 -10 cm mesafesindedir. Sisteme dahil olan her kartın sistem tarafından atanan bir kimlik numarası bulunmaktadır.Bu kimlik numarası bakiye yükleme işlemlerinde bilgi fişinde yer almaktadır. Yolcu kartını kaybettiğinde ya da manyetik bozulmalar yaşandığında bu kimlik numarası ile kart bakiye takibini sistemden yapabilir.

2. Kart Okuyucular

Otobüslerde yer alan okuyucular, yolcuların araca ilk bindiklerinde kartlarını rahatlıkla gösterebilecekleri, olumlu ya da olumsuz geçiş cevabını şoförün rahatlıkla duyabileceği bir konumda monte edilir.Cihaz üzerindeki LCD ekran sayesine yolcu kartı okuttuğunda harcanan ve kalan bakiye bilgilerini anlık olarak görebilmektedir.Böylelikle yolcular sistemi her kullandıklarında kartlarında ne kadar bakiye olduğunu öğrenebilme imkanı bulurlar. Kart okuyucular yolcunun yeterli ya da yetersiz bakiye durumlarında ekranlarında verdikleri bilginin yanında her durum için farklı sinyal sesi vererek de geçişin olumlu ya da olumsuz olduğunu hem yolcuya hem de şoföre bildirmektedirler. Cihazlar araç elektriğinden alınan 12 volt enerji ile beslenmektedir.Bu doğrudan motor elektriğinden alınabildiği gibi araçların çakmak girişlerinden de alınabilir.

Cihaz bünyesinde bulundurduğu dahili batarya sayesinde kart okutma bilgilerini depolamaktadır.Okutulan her kart dolayısıyla harcanan tutar, tarih ve saat değerleri ile birlikte cihaz üzerinde depolanır. Yine cihaz bünyesinde bulunan GPRS modül ile biriken bilgiler GPRS ağ (telefon şebekesi) olan noktalara gelindiğinde şebekeyi otomatik olarak yakalar ve biriken bilgiler merkez bilgisayar sistemine otomatik olarak aktarılır.
Bu veri akışı sonucunda sistem, hangi otobüste hangi kartın okutulduğu, otobüslerde günlük haftalık ne kadar bakiye harcandığı gibi bilgiler sorgulanarak raporlanabilir hale gelir.

Cihazlardan sisteme gelen bilgiler sayesinde yolcu kartlarındaki bakiye hareketleri de arşivlenme olanağına kavuşur.Böylelikle örneğin manyetiği bozulan, kaybolan ya da kırılan bir yolcu kartına ne zaman ne kadar bakiye yüklendiği ve ne zaman nerede harcadığı da tespit ve takip edilebilir.

Cihazlar üzerinde bir den fazla bilet (ödeme) tipi tanımlanabilir.Örneğin tam kart tipine 1,5 TL öğrenci kart tipine 1 TL gibi fiyat çeşitleri oluşturulabilir. Bu tiplerin sayısı proje planlamasında saptanarak cihazlara yüklenir. Bu işlem cihazların bir tür programlanması fiyatların tanımlanması olarak da düşünülebilir. Cihazlardaki fiyatların güncellenmesi ya da formatlanması “master kart” olarak adlandırılan standart bir mifare kart yardımıyla yapılmaktadır. Fiyatların değişimi için özel şifreleme mekanizmasına sahip bu kartın cihaza gösterilmesi yeterlidir. Dolayısıyla fiyat güncellemelerinde cihazların sökülüp servisi alınması gibi durumlar söz konusu değildir.

3. Merkez Bayi ve Sistem Yönetimi

Sistemin kart satış organizasyonu merkez bayi ve alt bayiler şeklinde organize edilmiştir. Merkez bayi genellikle kurumun idaresinde olan bayidir. Merkez nokta standart bir bayi gibi kart satışı yapabildiği gibi alt bayiliklerden farklı olarak aşağıdaki işlemleri de gerçekleştirir:

  • Alt bayilerin bakiye limitlerini belirleme
  • Alt bayilerin bakiye hareketlerini görüntüleme ve raporlama
  • Otobüslerde kullanılan okuyucuların tanımlanması
  • Otobüslerde günlük, haftalık veya tarih aralıklı bakiye hareketlerinin raporlanması
  • Otobüslerde günlük, haftalık veya tarih aralıklı kart hareketlerinin raporlanması
  • Kırılmış, bozulmuş kartların geriye dönük bakiye hareketlerinin incelenmesi
  • Sistem bünyesinde öğrenci, 60 yaş kartı, personel kartı gibi özelleşmiş kartların sisteme tanıtılması
  • Yasaklı kartların cihazlara yüklenmesi

4. Bayiler

Yolcu kartlarına bakiye yükleme işlemleri, bayi olarak adlandırılan bakiye yükleme noktalardan yapılmaktadır. Söz konusu bakiye yükleme noktalarında olması gereken donanımlar internet bağlantısı olan bir bilgisayar, yazıcı ve kart okuyucudur. Bilgisayarda kurulu olan ve her bayi için farklı kullanıcı adı ve şifre ile giriş yapılan bayi yazılımı üzerinden ilgili işlemler gerçekleştirilir.

Yolcular ilgili beyiye geldiklerinde okuyucuya kartlarını okutup yükleme yapmak istedikleri tutarı ödeyip yükleme işlemini gerçekleştirirler.Kart okutma işleminin hemen ardından bayi ekranında kartın tipi (tam, öğrenci vb.) ve mevcut bakiye bilgisi belirir. Bayi yükleme tutarını yazıp yükle komutunu vermesiyle işlem tamamlanır. Kısa zaman içinde gerçekleşen işlem sonrasında yazıcıdan kart sahibini bilgilendirici fiş çıkmaktadır. Bu fişte aşağıdaki bilgiler yer alır;

  • İşlem Tarihi
  • İşlem Saati
  • Kart Kimlik No
  • İşlemden Önceki Kart Bakiyesi
  • Yüklenen Bakiye Tutarı
  • Yeni Bakiye

Bayiler, yükleme yapacakları bakiye tutarını merkez bayi ile olan anlaşma ve ödeme çerçevesinde saptarlar.Örneğin sistem yönetiminde yer alan merkez bayi noktasına 1.000 TL yatıran bir bayi eğer yüzde 10 oranlı çalışıyor ise 1.100 TL’lik satış hakkı anında bayi ekranında belirir. Bu andan itibaren bayi her yüklediği kartta bu 1.100 TL’lik tutardan harcayarak satışlarını sürdürür. Bayi her yaptığı satışta 1.100’lik limitinden ne kadar düştüğünü ne kadar kaldığını anlık olarak ekranda görebilmektedir. Bayi kendi bakiyesinin bitmesine yakın yine merkez noktaya ödeme yapar ve kendi limitini tekrar belirler.